ابلاغ نامه دبیر محترم کمیته ملی اخلاق درخصوص «تاکید بر استفاده از روش های جایگزین حیوانات آزمایشگاهی»


 با توجه به رویکردهای نوین بین المللی در تحقیقات حیوانات آزمایشگاهی که به دلایل علمی و اخلاقی، استفاده از حیوانات در امور علمی را فقط به موارد ضروری و فاقد جایگزین مشروط نموده است، و نیز به منظور پیشگیری از آزار بی مورد حیوانات، لازم است اصل جایگزینی حیوانات آزمایشگاهی (استفاده از روش های معتبری که در آن ها از حیوانات استفاده نمی شود)، مورد توجه و اهتمام بیشتر قرار گیرد.

با عنایت به هزینه های بالا، پیچیدگی ها، وجود راهکارهای جایگزین متعدد و پیش نیازهای بسیار برای انجام صحیح تحقیقات بر روی حیوانات آزمایشگاهی، چنانچه برای نیل به اهداف علمی (نظیر طرح های تحقیقاتی، پایان نامه ها، تولید مواد بیولوژیک، تست مواد، کلاس های آموزشی و نظایر آن)، روش های جایگزین به جز استفاده از حیوانات آزمایشگاهی وجود داشته و قابل انجام باشد، استفاده از حیوانات در مداخله مذکور از نظر اخلاقی مجاز نیست. شایان ذکر است که در امور تحقیقاتی، عدم رعایت این امر می تواند موجب کاهش احتمال موفقیت در انتشار نتایج در مراجع علمی برتر بین المللی نیز شود.

در این زمینه لازم است کمیته های اخلاق در هنگام بررسی طرح نامه های واصله، اطمینان حاصل نمایند که تا حد امکان از روش های علمی نوین با رویکرد جایگزینی حیوانات آزمایشگاهی استفاده شود. این امر به طور ویژه در مورد تست های تعیین سمیت مواد - با عنایت به حجم بسیار زیاد نمونه مورد نیاز در اغلب این تست ها و در عین حال پیشرفت و دسترسی وسیع به روش های جایگزین حیوانات در این عرصه - واجد اهمیت است.
بر این اساس، توصیه می شود در موارد ممکن، استفاده از روش های معتبر جایگزین حیوانات آزمایشگاهی نظیر روش های کشت سلولی و مهندسی بافت، استفاده از موجودات زنده که تکامل عصبی کمتری داشته باشند (نظیر میکروارگانیسم ها، قارچ ها، تک یاخته ها، انگل ها، گیاهان)، شیوه های رایانه ای، روش های مبتنی بر محاسبات ریاضی، روش های آماری، استفاده از ابزارهای شبیه ساز بدن، آزمایش های برون تنی (in vitro)، سیستم های میکروفلوئیدیک (نظیر روش های عضو روی تراشه یا organ-on-chip)، انجام پژوهش بر روی انسان با رعایت ضوابط اخلاقی مربوطه (نظیر مطالعات میکرودوزینگ) و سایر روش های معتبر و نوین، مورد توجه قرار گیرند. در ذیل برخی تارنماها برای کسب اطلاعات بیشتر ارائه شده است:

https://ec.europa.eu/jrc/en/eurl/ecvm
https://simtk.org
https://alttox.org
https://altweb.jhsph.edu/resources
https://norecopa.no/norina

 
 
 
 
 
 
 

تاریخ انتشار: 1398/4/29