مقدمه
«کارگروه اخلاق در پژوهش جهاددانشگاهی» در خرداد ماه سال 1394 تشکیل شده و اعتبارنامه خود را از «کارگروه وزارتی اخلاق در پژوهش، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» با کد اختصاصی IR.ACECR.REC اخذ کرده است. درحال حاضر تمامی پژوهش های حوزه زیستی جهاددانشگاهی، تحت پوشش برنامه کارگروه اخلاق در پژوهش جهاددانشگاهی است.

طبق «دستورالعمل نحوه تشکيل، روش کار و شرح وظايف کارگروه/ کمیته های اخلاق در پژوهش» که توسط معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سال 1399 ابلاغ گردید، ساختارهای جدید کارگروه/ کمیته‌های اخلاق در پژوهش در کشور عبارت از «کارگروه وزارتي اخلاق در پژوهش»، «کارگروه اخلاق در پژوهش موسسه»، «کمیته اخلاق در پژوهش‌های زیست‌پزشکی» و «کمیته‌های تخصصی» است. «کارگروه وزارتی اخلاق در پژوهش» مستقر در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بوده و بالاترين مرجع بررسی، اعلام نظر، تصميم گيري و سياست گذاری در حوزه های مربوط به اخلاق در پژوهش، از جمله رسيدگی به تخلفات پژوهشی در کشور است. رئيس کارگروه مذکور، معاون تحقيقات و فناوری وزارت است و اعضای کارگروه به پيشنهاد معاون تحقيقات و فناوری وزارت و با حکم وزير منصوب می شوند. «کارگروه اخلاق در پژوهش موسسه» در سطح موسسه تشکيل می شود و مسئول تشکيل و نظارت بر «کميته های اخلاق در پژوهش‌های زیست‌پزشکی» و «کمیته‌های تخصصی» تحت پوشش خود است. اعتبارنامه فعاليت «کارگروه اخلاق در پژوهش موسسه» توسط «کارگروه وزارتي اخلاق در پژوهش» صادر می‌شود. «کمیته اخلاق در پژوهش‌های زیست‌ پزشکی  » در سازمان ها و موسسات آموزش عالي و پژوهشي دولتي و غيردولتي و زیر نظر «کارگروه اخلاق در پژوهش موسسه» تشکیل می‌شود. پیشنهاد تاسیس این کمیته‌ها توسط «کارگروه اخلاق در پژوهش موسسه» ارائه می‌شود و اعتبارنامه فعاليت این کمیته‌ها توسط «کارگروه وزارتي اخلاق در پژوهش» صادر می‌شود. کمیته‌های تخصصی تحت عنوان «کمیته تخصصی اخلاق در کار با حیوانات آزمایشگاهی  » و «کمیته تخصصی ایمنی زیستی و استانداردهای آزمایشگاهی» بوده که پیشنهاد تاسیس این کمیته‌ها توسط «کارگروه اخلاق در پژوهش موسسه» ارائه شده و اعتبارنامه فعاليت آن ها نیز توسط «کارگروه وزارتی اخلاق در پژوهش» صادر می‌شود.

اعتبارنامه «کارگروه اخلاق در پژوهش جهاددانشگاهی» به عنوان «کارگروه اخلاق در پژوهش موسسه» صادر شده و رییس جهاددانشگاهی به عنوان رئیس و معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی به عنوان دبیر کارگروه اخلاق در پژوهش جهاددانشگاهی است. در حال حاضر پنج کمیته اخلاق در پژوهش های زیست پزشکی (شامل کمیته های اخلاق در پژوهش پژوهشگاه ابن سینا، پژوهشگاه رویان، پژوهشکده معتمد، جهاددانشگاهی مشهد و دانشگاه علم و فرهنگ) و یک «کمیته تخصصی اخلاق در کار با حیوانات آزمایشگاهی» تحت پوشش «کارگروه اخلاق در پژوهش جهاددانشگاهی» تشکیل شده و مشغول به فعالیت هستند.

رسالت
1- صیانت از حقوق، کرامت، سلامتی، رفاه و ایمنی شرکت کنندگان در پژوهش، اهدا کنندگان نمونه های زیستی، پژوهشگران و حیوانات آزمایشگاهی در طی پژوهش
2- نظارت بر رعایت استانداردهای حاکم بر محافظت از داده ها، نمونه های زیستی و محیط زیست در طی پژوهش
3- حفظ و دفاع از حیثیت علمی جهاددانشگاهی به واسطه دیده بانی رعایت اصول اخلاق در پژوهش

چشم انداز
کارگروه اخلاق در پژوهش جهاددانشگاهی در راستای ایفای مسئولیت خود به گونه ای عمل خواهد نمود تا اصول اخلاق در پژوهش های زیست پزشکی در جهاددانشگاهی نهادینه گردد. این کارگروه با عملکرد خود تلاش می نماید تا مرجع و سرآمد در پایبندی و ترویج اصول اخلاق در پژوهش در کشور و منطقه باشد.

اهداف راهبردی (کلان)
1- ارتقای فرهنگ کاربرد اصول اخلاق در پژوهش
2- ارتقای دانش، نگرش و مهارت اعضای هیات علمی، پژوهشگران، دانشجویان و سایر ذی نفعان در خصوص اصول اخلاق در پژوهش

راهبردها
1- بررسی و نظارت بر پژوهش های حوزه زیستی جهاددانشگاهی از نظر تحقق اصول اخلاق در پژوهش 
2- ترویج کاربرد اصول اخلاق در پژوهش جهت ارتقای توانمندی های مرتبط در اعضای هیئت علمی، پژوهشگران، دانشجویان و سایر ذی نفعان

خط مشی ها
1- پژوهش های زیست پزشکی جهاددانشگاهی تابع راهنماهای اخلاقی و آئین نامه های کارگروه وزارتی اخلاق در پژوهش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.
2- کارگروه اخلاق در پژوهش جهاددانشگاهی می تواند با توجه به پیشرفت های علم و فناوری، پیشنهادات مورد نیاز جهت ارتقای راهنماهای اخلاق در پژوهش را به کارگروه وزارتی اخلاق در پژوهش ارائه نموده و در این راستا همکاری های لازم را انجام دهد.
3- تمامی طرح های پژوهشی و پایان نامه/ رساله های دانشجویی جهاددانشگاهی که مشمول مراعات «راهنماهای عمومی و اختصاصی اخلاق در پژوهش های زیست پزشکی مصوب کارگروه وزارتی اخلاق در پژوهش» هستند، باید در یکی از کارگروه/ کمیته های اخلاق در پژوهش جهاددانشگاهی مورد بررسی قرار گرفته و در صورت تائید، دارای کد اخلاق در پژوهش باشند. اصل آثار و نتایج پژوهش های زیست پزشکی فاقد مصوبه کارگروه/ کمیته اخلاق در پژوهش، صرف نظر از عواقب و ضمانت های اداری و حقوقی، فاقد اعتبار و غیرقابل استناد و انتشار خواهد بود.
4- حفظ و حراست از حقوق و حیثیت علمی- پژوهشی جهاددانشگاهی از تعهدات کارگروه اخلاق در پژوهش جهاددانشگاهی است لذا در صورت اثبات تخلف از اصول اخلاق در پژوهش، برخورد قانونی با فرد متخلف انجام خواهد شد و همچنین اگر اتهام وارده اثبات نشود آنگاه دفاع از حیثیت علمی پژوهشگران جهاددانشگاهی از وظایف این کارگروه است.
5- پژوهش های مصوب در کارگروه/ کمیته های اخلاق در پژوهش جهاددانشگاهی، از نظر رعایت راهنماهای اخلاقی در حین اجرا و پس از پایان پژوهش (زمان انتشار نتایج)، باید تحت نظارت اخلاقی کارگروه/ کمیته مذکور باشند.
6- حمایت از کمیته های اخلاق در پژوهش های زیست پزشکی موجود در جهاددانشگاهی نسبت به تشکیل کمیته های جدید در جهاددانشگاهی، در اولویت است.
7- کارگروه اخلاق در پژوهش جهاددانشگاهی مسئولیت تصمیمات کمیته های اخلاق در پژوهش تحت پوشش خود را بر عهده دارد لذا مسئولیت نظارت کامل بر فعالیت های این کمیته ها را بر عهده دارد.
8- رویکرد پژوهش ها در جهاددانشگاهی در راستای کاهش استفاده از حیوانات و ارتقای روش ها و فناوری های جایگزین حیوانات آزمایشگاهی است.
9- آموزش و توانمندسازی پژوهشگران در خصوص کاربرد اصول اخلاق در پژوهش باید مستمر باشد.
10- وب سایت کارگروه اخلاق در پژوهش جهاددانشگاهی نقش مهمی در ایجاد دسترسی به منابع و اطلاعات مرتبط با اخلاق در پژوهش را برای تمامی ذی نفعان دارد لذا باید همواره به روز بوده و به مرور امکانات بیشتری را در اختیار بگذارد.
11- کارگروه اخلاق در پژوهش جهاددانشگاهی از بازخورد تمامی افراد جهت ارتقای فرایندهای علمی و اجرایی خود استقبال می کند.

اهداف کوتاه مدت (اختصاصی)
1- بررسی، تصویب و نظارت اخلاقی طرح نامه ها (طرح های پژوهشی/ پایان نامه ها/ رساله ها)
1-1- بررسی طرح نامه های پژوهشی حوزه زیستی در جهاددانشگاهی و صدور کد اخلاق در پژوهش
1-2- تاسیس کمیته های اخلاق در پژوهش های زیست پزشکی در جهاددانشگاهی و کمیته های تخصصی ذی ربط  
1-3- بررسی طرح نامه های ارجاع شده از سوی کمیته های اخلاق تحت پوشش به دلیل تعارض منافع
1-4- رسیدگی به اعتراض درخصوص تصمیمات کمیته های اخلاق تحت پوشش
1-5- رسیدگی به تخلفات پژوهشی در جهاددانشگاهی

2- نظارت بر عملکرد و هماهنگی فعالیت های کمیته های اخلاق تحت پوشش
2-1- حمایت از فعالیت های کمیته های اخلاق تحت پوشش و ایجاد هماهنگی عملکرد آن ها با کارگروه اخلاق در پژوهش جهاددانشگاهی
2-2- نظارت بر عملکرد کمیته های اخلاق تحت پوشش و تشویق کمیته برگزیده یا انحلال کمیته اخلاق در صورت عدم رعایت مقررات لازم
2-3- هماهنگی عملکرد کارگروه/ کمیته های اخلاق جهاددانشگاهی با یکدیگر در چارچوب مقررات «کارگروه وزارتی اخلاق در پژوهش»
 
3- برگزاری نشست ها، همایش ها و دوره های آموزشی و اطلاع رسانی در خصوص موضوعات مرتبط با اصول اخلاق در پژوهش برای اعضای هیئت علمی، پژوهشگران، دانشجویان و سایر ذی نفعان
3-1- تعیین نیازهای آموزشی اعضای هیئت علمی، پژوهشگران، دانشجویان و سایر ذی نفعان جهاددانشگاهی در خصوص موضوعات مرتبط با اخلاق در پژوهش
3-2- برنامه ریزی و حمایت از برگزاری نشست ها، همایش ها و دوره های آموزشی مرتبط با اخلاق در پژوهش (اولویت برای ذی نفعان جهاددانشگاهی)
3-3- اطلاع رسانی به واحدها، پژوهشکده ها، پژوهشگاه ها، دانشگاه ها، موسسات آموزش عالی، شرکت ها و مراکز جهاددانشگاهی در خصوص بخشنامه ها، دستورالعمل ها، آئین نامه ها و دوره های آموزشی مرتبط با اخلاق در پژوهش